WŁADYSŁAW ŚLESICKI JEST NIEPOWTARZALNY - RETROSPEKTYWA I WYSTAWA
Fundacja im. Władysława Ślesickiego zaprasza do warszawskiego kina Iluzjon na retrospektywę i wystawę poświęconą reżyserowi w dniach 1 – 5 XII. Podczas retrospektywy pokazane zostaną najciekawsze i najczęściej nagradzane filmy fabularne i dokumentalne Ślesickiego, a goście wystawy poznają jego drogę artystyczną. Dodatkowymi wydarzeniami będą: koncert do wizualizacji z filmów reżysera i publiczne czytanie jego książki w Big Book Cafe. Wstęp na wydarzenia jest bezpłatny.
Tytuł wystawy i retrospektywy „Władysław Ślesicki – jest niepowtarzalny” został zaczerpnięty z napisanego w 1966 r. przez Stanisława Janickiego artykułu: Ślesicki należy do tych reżyserów, którzy choć mówią stale o tym samym – potrafią powiedzieć coś nowego. Może właśnie na tym polega talent i wrażliwość artysty? Ślesicki jest niepowtarzalny. Na szczęście! Bo mrówki po plecach zaczynają mi chodzić, że znalazłby się ktoś, kto zacząłby go naśladować. Zbyt wiele takich potworków zrealizowanych przez znakomitych kopistów oglądaliśmy już na ekranie. Wystawa została przygotowana przez Piotra Pławuszewskiego oraz zespół Centrum Kultury Zamek w Poznaniu i zaprezentowana po raz pierwszy na festiwalu OFF Cinema w 2013 roku.
Tematem, do którego często powracał Władysław Ślesicki był los mieszkańców polskiej prowincji, chyba najpiękniej przedstawiony w „Rodzinie człowieczej”. Film został doceniony w Wenecji, gdzie otrzymał Grand Prix oraz w Krakowie, gdzie został wyróżniony Złotym Lajkonikiem (1966 r.). Wśród innych nagradzanych dokumentów znalazły się „Płyną tratwy” (Złoty Smok na Krakowskim Festiwalu Filmowym w 1962 r.) oraz „Zanim opadną liście...” (Srebrny Lajkoniki na KFF w 1964 r.).
W programie Kina Iluzjon znalazł się również nakręcony wspólnie z Kazimierzem Karabaszem dokument „Ludzie z pustego obszaru”, opowiadający o młodzieży z warszawskiej Pragi (1957 r.) oraz fabuły. Najpopularniejszą z nich – „W pustyni i w puszczy” (1973 r.) – obejrzało ponad 30 mln widzów, dzięki tej frekwencji zdobyła w polskim box office drugie miejsce, zaraz po „Krzyżakach”. Filmem otwarcia retrospektywy będzie natomiast „Droga daleka przed nami”, w której Ślesicki opowiedział wojenną historię młodych harcerzy z Szarych Szeregów po upadku Powstania Warszawskiego. Film inspirowany był jego własnymi przeżyciami.
– Mój tata był bardzo uważnym, wnikliwym obserwatorem i taki właśnie, obserwacyjny charakter ma wiele jego filmów, zwłaszcza dokumentalnych – bez komentarza, czasem z minimalnymi dialogami. To podejście dokumentalisty towarzyszyło mu też w pracy nad filmami fabularnymi, dlatego na przykład w filmie o przygodach Stasia i Nel, oprócz samej warstwy przygodowej widzimy bardzo interesujące obrazy przedstawiające Afrykę. Oczywiście była to już Afryka lat 70 XX wieku, ale miejscami niewiele się różniła od tej sienkiewiczowskiej, dziewiętnastowiecznej. Moim zdaniem ten aspekt filmu jest równie interesujący – zauważa Adam Ślesicki.
O przenikaniu się dokumentu i fabuły mówił rozmowie opublikowanej w „Ekranie” w 1966 r. Władysław Ślesicki: Mój pogląd na wykonanie zawodu reżysera–filmowca jest następujący: należy kręcić filmy tylko wówczas jeśli ma się przekonanie, że temat zawiera istotne treści, a chęć ich przekazania wypływa z osobistej wewnętrznej potrzeby autora. Ważne jest to co autor ma do powiedzenia, a nie jaki rodzaj filmowy wybiera. Zresztą w moim przekonaniu obydwa rodzaje filmu, fabuła i dokument, coraz bardziej zbiegają się: w dokumencie zarysowuje się dążenie do tego, aby docierać „pod powierzchnię zjawisk”, do psychologii, życia intymnego – w fabule natomiast coraz częstsze są próby przedstawiania zdarzeń z dokumentalną wiernością, ucieczka od „typowej” dramaturgii, anegdoty, w stronę bliższych życiu luźnych konstrukcji wypełnionych marginesem, dygresjami.
Filmy Władysława Ślesickiego były nagradzane nie tylko w Wenecji i Krakowie, ale i w Lipsku, Kordobie (Grand Prix), Buenos Aires, Bergamo (Nagroda Główna), Guadalajarze i Oberhausen. W 1969 roku reżyser otrzymał nagrodę indywidualną II stopnia Ministra Kultury i Sztuki, a w roku 1976 odznaczono go Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. W 2007 roku Stowarzyszenia Filmowców Polskich nagrodziło go za wybitny wkład w rozwój polskiej kinematografii, a pośmiertnie został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski za wybitne zasługi dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej i za osiągnięcia w pracy twórczej na rzecz rozwoju polskiej kinematografii.
Historię twórczości Władysława Ślesickiego przedstawia zaprojektowana przez Piotra Pławuszewskiego wystawa, której wernisaż odbędzie się w Kinie Iluzjon 1 grudnia o godz. 18.00. Otwarciu wystawy towarzyszyć będzie promocja książki napisanej przez kuratora pt. „Po swojemu. Kino Władysława Ślesickiego”. Profesor Uniwersytetu Adama Mickiewicza dr hab. Mikołaj Jazdon napisał o niej: Szlachetna i piękna twórczość Władysława Ślesickiego znalazła wreszcie godnego jej monografistę. W napisanej z pasją i znawstwem książce Piotr Pławuszewski odmalowuje obraz wyjątkowego artysty polskiego kina, autora lirycznych dokumentów o bezpowrotnie minionym świecie cygańskich wędrówek i flisackich wypraw oraz niezmąconego cywilizacyjnym hałasem życia w na poły dzikich przestrzeniach polskich gór i pojezierzy. Reżyser „Ruchomych piasków” oraz „W pustyni i w puszczy” jawi się na kartach tej książki jako artysta o sprecyzowanym i spójnym programie artystycznym, wrażliwy outsider, który zapłacił wysoką cenę za wierność sobie.
Retrospektywę zakończy, w środę 5 grudnia o godz. 21.00, koncert i wizualizacje z filmów reżysera „Dźwięki z pustego obszaru”. Wystąpi Marzena Majcher (syntezator, wokal, exformer interaktywny) z zespołem, w którego skład wchodzą Andrzej Wojciechowski i Michał Pałka–Keff.
Tydzień przed rozpoczęciem retrospektywy Fundacja im. Władysława Ślesickiego zaprasza na czytanie przeznaczonej dla młodych czytelników książki reżysera „Z Tomkiem i Moniką w pustyni i w puszczy”, które odbędzie się w niedzielę 25 listopada o godz. 12.00 w warszawskiej Big Book Cafe. Pełna anegdot lektura jest zarazem relacją z planu filmowego i opowieścią o podróżniczych perypetiach ekipy filmowej. W trakcie spotkania syn reżysera, producent filmowy Adam Ślesicki także opowie o swoich doświadczeniach z filmem.
Koordynatorką retrospektywy i wystawy jest Natalia Bednarska, a głównym organizatorem Fundacja Filmowa im. Władysława Ślesickiego. Partnerami są: Filmoteka Narodowa – Instytut Audiowizualny, Kino Iluzjon, Krakowski Festiwal Filmowy, Centrum Kultury Zamek i festiwalu OFF Cinema, Wytwórnia Filmów Dokumentalnych i Fabularnych, Studio Filmowe Kadr oraz Big Book Cafe. Program jest dofinansowany ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.